Różnorodność genetyczna jest czymś, co hodowca powinien rozważyć przy planowaniu kolejnych pokoleń krów mlecznych. Nie jest tajemnicą, że chów wsobny, czyli kojarzenie spokrewnionych zwierząt jest kosztownym
i rosnącym zagrożeniem dla producentów mleka na całym świecie.
W poprawnie skoordynowanym i zaplanowanym programie hodowlanym ważne jest uwzględnienie buhajów o różnych rodowodach, aby uniknąć chowu wsobnego (inbredu). VikingGenetics postawiło sobie za cel, zwiększenie różnorodności rodowodowej buhajów i jednocześnie zapewnienie różnorodności genetycznej oraz rozwoju genetycznego w zrównoważonym programie hodowlanym.
Badanie „Effects of Inbreeding on Production and Survival in Jerseys” „Efekty inbredu i przeżywalność u rasy Jersey” autorstwa J. R. Thompsona wykazało, że poziom inbredu w hodowlach mlecznych w USA wzrasta, przykłada
się do tego wiele czynników. „Głównym czynnikiem jest to, że przez sztuczną inseminację mocno zmniejszono liczbę męskich potomków w populacji i jednocześnie zwiększono pokrewieństwo samców”. Według tego badania poprzez skupienie na używaniu nasienia najlepszych buhajów, różne firmy z branży inseminacyjnej zmniejszyły różnorodność genetyczną, zwiększając poziom inbredu.
Peter Larson, koordynator programu hodowlanego VikingJersey, tłumaczy, że buhaje o wysokich cechach genetycznych są sprzedawane przez różne firmy, wśród których jest mocna konkurencja, często używają tych samych buhajów czy matek. „ Istnieje wiele firm pochodzących z USA prowadzących programy hodowlane rasy Jersey i wszystkie używają tych samych buhajów jako ojców do rozrodu kolejnych pokoleń buhajów i krów. Wykorzystanie męskiego potomstwa nie jest w żaden sposób koordynowane i zwiększa ryzyko inbredu. Badania genetyczne powinny być ukierunkowane w większym stopniu na zróżnicowaniu genetycznym populacji buhajów, zamiast tylko
na powiększaniu jakości materiału genetycznego najlepszych buhajów.”
Aby zapewnić zdrowy, poprawny program hodowlany jedynym rozwiązaniem byłoby dobrowolne porozumienie firm z branży AI w USA dotyczące wykorzystania buhajów. Kraje nordyckie, Dania, Szwecja i Finlandia prowadzą krajowe programy hodowlane dla rasy HF, Jersey i ras czerwonych mlecznych, zarządzanych przez VikingGenetics. W przypadku VikingJersey wybrano około 40 buhajów do rocznego programu hodowlanego
i przestrzegana jest zasada, aby od jednego ojca pochodziło nie więcej niż trzech męskich potomków.
„W VikingGenetics każdego roku używamy 20 różnych męskich potomków buhajów lub linii rodowodowych” – mówi Larson. Co więcej buhaje pozostają na aktywnej liście marketingowej do czasu, gdy menedżerowie programu hodowlanego zdecydują, że dany buhaj miał wystarczający wpływ na pulę genetyczną w populacji (zazwyczaj jest to okres 6-9 miesięcy).
Obserwacja liczby synów reproduktorów nie jest jedyną metodą kontroli jaką prowadzi VikingGenetics do sporządzania planu hodowlanego. Saija Tenhunen, specjalistka ds. hodowli w VikingGenetics wyjaśnia, że istnieje wysokiej jakości program wsparcia hodowcy, który koncentruje się na zarządzaniu populacją w celu uniknięcia inbredu:
„Oferujemy również nasze własne narzędzie do kojarzeń VikMate, które pozwala nam kontrolować chów wsobny i wzrost genetyczny na poziomie stada. Jeśli w VikMate tworzone są plany krycia, możemy ograniczyć wzrost inbredu w stadzie i znaleźć najbardziej odpowiednie buhaje na podstawie pożądanych cech. Dlatego skupiamy się na kontrolowaniu problemów związanych z inbredem zarówno na poziomie populacji, jak i stada.”
Jakie są koszty inbredu w Twoim stadzie?
Chów wsobny może powodować wiele niepożądanych efektów, które mają negatywny wpływ na ekonomię stada. Zwierzęta wsobne mają niższą płodność, obniżoną produkcję mleka i wyższe ryzyko występowania chorób, z czego wynika krótsze życie produkcyjne, wzrost umieralności i urodzenia chorych cieląt. Rada ds. Hodowli Bydła Mlecznego (CDCB), mieszcząca się w USA, obliczyła koszt jedno procentowego wzrostu inbredu, aby lepiej zrozumieć dlaczego ważne jest zapobieganie chowu wsobnemu.
Tabela 1 obrazuje wpływ wzrostu inbredu o 1% na obniżenie różnych cech genetycznych. Szacunki dotyczące tego, jak jednoprocentowy wzrost chowu wsobnego wpłynie na życiowy dochód netto określiły, że w 2017 roku było obniżenie dochodu o 24,6 USD (dolar amerykański).
Milk Kg |
Fat Kg |
Protein Kg |
Productive Life |
SCS |
Daughter Pregnancy Rate |
Heifer Conception Rate |
Cow Conception Rate |
Liveability |
-63.9 |
-2.37 |
-1.89 |
-0.26 |
0.00 |
-0.13 |
-0.08 |
-0.16 |
-0.08 |
Tab. 1: Efekt wzrostu inbredu o 1% na obniżenie cech genetycznych.
Źródło: Rada ds. Hodowli Bydła Mlecznego (CDCB), sierpień 2017.
W przypadku rasy Jersey w USA, średnia wartość inbredu u jałowic urodzonych w 2018 wynosi 8,09%, co spowoduje znaczny spadek produkcji i opłacalności hodowlanej zwierząt.
Lepszym sposobem obliczenia wpływu inbredu jest rozpatrywanie przyszłego inbredu w hodowli zamiast obserwowanie chowu własnego jako takiego. Według Rady ds. Hodowli Bydła Mlecznego (CDCB), w grudniu 2018 przewidywany chów wsobny w USA w 2019 roku będzie oscylował na poziomie 8,1%, podczas gdy przyszły procent inbredu u jałowic po buhajach rasy VikingJersey wyniesie średnio 4,7%. Taki efekt jest możliwy ze względu na inne linie rodowodowe duńskiej populacji rasy Jersey w porównaniu do zwierząt tej rasy w USA.
Znaczenie różnorodności genetycznej
Przy bliższych relacjach pomiędzy zwierzętami w populacji wzrasta ryzyko występowania wad genetycznych. „Gdy niepożądane geny recesywne pojawiają się w stanie homozygotycznych, stan ten często skutkuje śmiercią zwierzęcia. Taka śmiertelność może wystąpić już w stanie embrionalnym i może być postrzegana jako nieudana inseminacja. Jeżeli geny są „pół-śmiertelne”, a zwierzę przeżyje, istnieje ryzyko, że będzie ono całkowicie nieopłacalne w utrzymaniu.” – twierdzi Bennet G. Cassel, naukowiec z Virginia Tech.
W związku z tym, różnorodność genetyczna jest ważnym czynnikiem przy doborze genetycznym, zwłaszcza gdy poziom inbredu jest wysoki. Aby skutecznie ograniczyć występowanie chowu wsobnego ważne jest posiadanie informacji rodowodowych z co najmniej czterech lub pięciu pokoleń wstecz, dodaje Cassel.
Wybieraj niespokrewnione buhaje
Znalezienie niespokrewnionych buhajów o dobrych cechach genetycznych stało się kwestią otwartą dla coraz większej liczby producentów mleka, zwłaszcza w USA.
W każdej populacji hodowlanej najbardziej wpływowe będą silne, zróżnicowane linie rodowodowe. Wprowadzanie niespokrewnionych buhajów o wysokich wartościach cech genetycznych na światowe rynki daje łatwość selekcji
i stosowania nasienia tych buhajów przez hodowców. Jest to duża zaleta, podkreślana przez menedżera programu hodowlanego VikingJerey Peter’a Larson’a: „Mamy większe szanse na znalezienie buhaja niespokrewnionego
ze zwierzętami z różnych linii rodowodowych, które posiadamy w naszym programie hodowlanym rasy VikingJersey. Wszystkie samice są rejestrowane i w 95% są czystej rasy Jersey, podczas gdy buhaje są przynajmniej 99,5% czystymi Jersey’ami.”
Buhaje VikingJersey uzyskują poziom inbredu poniżej 1% na pokolenie. „Poziom chowu wsobnego spadłby znacznie w przypadku używania duńskich buhajów w USA. Możemy zmniejszyć inbred na poziomie stada łącząc linie
z Danii i USA. Kiedy minimalizujemy chów wsobny w stadzie jest mniej strat produkcyjnych i zwiększamy przeżywalność cieląt.” – dodaje Saija Tenhunen.